دانشگاهى اندیشیدن، جهادى کار کردن

www.den.ir

انگلیسیان با سرعت به ایجاد زرادخانه و دستگاه توپ‌ریزی در ارگ تبریز پرداختند. سرپرستی این کار را آرمسترانگ بر عهده داشت که کارش را با کالسکه‌سازی در کلکته آغاز کرده و همراه مالکوم به ایران آمده بود. او استاد کار بسیار ورزیده‌ای بود و با «ماشین سوراخ‌کنی» اش در عرض یک سال 30 توپ عالی ریخت و علاوه بر آ‌ن مقدار زیادی عراده و گلوله توپ ساخت.

آقای کلارک مامور اجرایی ذخایر و ملزومات بود. یک دایره اردنانس ایجاد کرد و گاه بر اثر دستورات ضد و نقیضی که از طرف نایب‌السلطنه و انگلیسیان صادر می‌شد، مشکلات‌یی پدید می‌آمد.

وقتی نایب‌السلطنه تصمیم گرفت مراغه را به‌صورت «وولویچ آذربایجان» (وولویچ بخشی در شرق لندن با حدود 150 هزار جمعیت، مقر آکادمی نظامی و زرادخانه انگلیس.) درآورد، در نزدیکی این شهر خانه‌های کارگری و سربازخانه‌ها ساخته شد. یک دسته طبال و فلوت‌نواز تشکیل شد که با آهنگ‌های شاد انگلیسی از بزرگان استقبال می‌کرد.

نارنجک‌اندازها، شمشیرها و لباس‌ها که همه ساخت انگلیس بودند، جانشین تجهیزاتی شد که قبلا ساخت فرانسه بود. اونیفرم سربازان ایرانی کت‌های آبی یا قرمز و شلوارهای گشاد سفید یا آبی، ظاهری کاملا انگلیسی یافت؛ ولی کلاه‌های پوست بره ایرانی همچنان مورد استفاده قرار گرفت. مردانی که هرگز صورت خود را نمی‌تراشیدند، مطابق رسم ارتش انگلیس به اصلاح صورت خود پرداختند.

همه اینها با پشتیبانی موثر عباس میرزا صورت گرفت که عزم در ترویج اصول غربی در ایران به رغم مخالفت‌های موجود در میان آن نسل فوق‌العاده بود.

منبع: کتاب انگلیسیان در ایران تالیف سردنیس رایت (وزیر مختار انگلیس در ایران طی سال‌های 1963 تا 1971) ترجمه غلامحسین صدری افشار